In het lopende jaar 2023 hebben de Nederlandse steden Amsterdam en Rotterdam, naast andere regio’s in het land, een verontrustende toename van explosies en aanslagen op woningen gemeld. Met bijna 250 gevallen tot nu toe overtreft het huidige aantal reeds de totalen van vorig jaar. De laatste in de serie was de beschieting van een huis in Rotterdam, waar slechts een dag eerder een explosief was gedetecteerd.
Volgens een preliminaire studie van het Nationaal Forensisch Coördinatie Team, dat verantwoordelijk is voor het volgen van dergelijke incidenten en het analyseren van de achtergrondinformatie, worden de aanvallen vaak gelinkt aan drugshandel, maar er zijn ook andere motieven zoals afpersing.
Bijzonder zorgwekkend is het feit dat een aanzienlijk deel van de gearresteerde verdachten jonger is dan 23 jaar. Op basis van door de politie verstrekte gegevens op verzoek van de NOS is gebleken dat in de eerste helft van dit jaar al 162 woningen het doelwit zijn geweest van een explosie of poging daartoe. De politie voorspelt dat het totale aantal aanslagen dit jaar wel eens het dubbele kan zijn van dat van vorig jaar.
Voorheen gebruikten criminelen vaak handgranaten als waarschuwingsmethode, maar nu zijn zelfgemaakte vuurwerkbommen die aanzienlijke schade veroorzaken meer gangbaar. De politie uit haar bezorgdheid over deze escalatie en de betrokkenheid van jongeren bij de aanslagen.
De cijfers tonen aan dat meer dan een kwart van de verdachten in Rotterdam minderjarig is, met de jongste gearresteerde verdachten van slechts 14 en 15 jaar oud. Deze misdaadgolf heeft de stad hard getroffen, maar de politie heeft ook al 72 arrestaties verricht, waarbij veel van de verdachten uit de omgeving van Rotterdam afkomstig blijken te zijn.
Het blijkt moeilijk voor de politie om de opdrachtgevers van de aanslagen op te sporen vanwege de complexiteit van de criminele hiërarchie. De meeste daders hebben geen duidelijk begrip van de opdrachtgevers achter hun daden, of houden hun kennis geheim.
Een analyse van incidenten sinds de herfst van 2022 toont aan dat de meeste aanslagen waarschijnlijk verband houden met drugshandel, zoals niet-betaalde schulden of verloren of gestolen drugspartijen. Het lijkt erop dat de doelstellingen van dergelijke aanslagen meestal zijn om een boodschap te sturen in plaats van om slachtoffers te maken.
De politie meldt ook dat naast drugshandel, afpersing van ondernemers, concurrentie tussen bedrijven en zelfs relationele problemen tot explosies hebben geleid. De angst bestaat dat dit soort gedrag vaker gekopieerd zal worden. Om de situatie het hoofd te bieden, heeft de politie extra rechercheurs ingezet en gebruikt ze technologie zoals drones en speurhonden voor toezicht.
De politie benadrukt ook de noodzaak om de problematiek bij de bron aan te pakken, waaronder het pleiten voor een Europees verbod op zwaar knalvuurwerk met flitspoeder. Tegelijkertijd worden er meer investeringen in probleemwijken geëist om de instroom van jonge criminelen te beperken. Er lopen al speciale programma’s om jeugdcriminaliteit in 27 gemeenten aan te pakken.
