Het jaar 2022 kende een zorgwekkende toename van sterfgevallen als gevolg van accidentele valpartijen. Maar liefst 6,2 duizend Nederlanders verloren hun leven door zo’n ongeval. In vergelijking met 2021 is dit een stijging van 15%, en als we nog verder terugkijken, zien we dat het aantal sterfgevallen meer dan verdubbeld is ten opzichte van tien jaar geleden.
Specifieke groepen het hardst getroffen
De gegevens van 2022 onthullen dat bepaalde groepen in de Nederlandse bevolking disproportioneel zijn getroffen door dodelijke valpartijen. Dit geldt met name voor de 90-plussers en voor mensen met een psychogeriatrische aandoening, zoals dementie. Deze laatste groep, die vaak zorg ontvangt vanuit de Wet langdurige zorg (Wlz), kende een aanzienlijke stijging in sterfgevallen door valpartijen.
Definiëren van een ‘accidentele val’
Voor de duidelijkheid, wanneer we spreken over een ‘accidentele val’, refereren we aan situaties waarin iemand struikelt, uitglijdt of valt, en binnen dertig dagen aan de gevolgen overlijdt. Het is belangrijk op te merken dat vervoersongevallen hierin niet worden meegenomen. Deze worden apart geregistreerd als vervoersongevallen.
Zoeken naar oorzaken: verder dan vergrijzing
Terwijl velen snel de vergrijzing als hoofdoorzaak zouden aanwijzen, bieden de cijfers een genuanceerder beeld. Tot 1998 zagen we zelfs een daling in het aantal sterfgevallen door accidentele valpartijen, vooral onder vrouwen. Daarna nam het aantal gestaag toe. Sterker nog, sinds 2010 heeft het aantal een verontrustende verdubbeling laten zien, waarbij het steeg van 17,5 per 100 duizend inwoners in 2010 naar 35,2 per 100 duizend in 2022.
Aandacht voor leeftijd en geslacht
De gegevens tonen aan dat vooral ouderen getroffen worden door deze tragische ongevallen. De gemiddelde leeftijd van mannen die in 2022 overleden door een accidentele val lag op 82 jaar, terwijl dit voor vrouwen 87 jaar was. Deze cijfers laten ook een stijgende trend zien in vergelijking met een decennium eerder.
Zorgbehoefte en risico
De toename van het aantal ouderen met een psychogeriatrische aandoening die zorg nodig hebben vanuit de Wlz heeft mogelijk bijgedragen aan het stijgende aantal sterfgevallen door valpartijen binnen deze groep. Het is opmerkelijk dat van alle mensen die in 2022 overleden door een val, de helft zorg ontving vanwege een psychogeriatrische aandoening.
De impact van accidentele valpartijen in perspectief
In 2022 overtrof overlijden door een accidentele val alle andere niet-natuurlijke doodsoorzaken, waaronder zelfdoding en vervoersongevallen. Dit betekent dat er elke dag gemiddeld 17 mensen overleden door een valincident, wat het tot een ernstig en dringend nationaal gezondheidsprobleem maakt.
