Er mag geen enkele vorm van geweld worden gebruikt om gedrag van asielzoekers in de Handhavings- en Toezichtlocatie (HTL) in Hoogeveen te corrigeren. Daar hebben ook de buitengewone opsporingsambtenaren (boa’s) die er werken niet de vereiste wettelijke bevoegdheid voor, stelt de Inspectie Justitie en Veiligheid. Zij vraagt de staatssecretaris van Justitie en Veiligheid deze onrechtmatige situatie te beëindigen en het fouilleren en toepassen van geweld op de HTL te stoppen.
Op de HTL verblijven vreemdelingen die onaangepast gedrag vertonen en daarom uit een regulier asielzoekerscentrum (azc) zijn gezet. Op de HTL geldt een strenger regime. Zo krijgen vreemdelingen geen leefgeld en mogen ze het terrein niet verlaten. Zij moeten hun gedrag verbeteren om terug te kunnen keren naar een azc.
Vanwege de moeilijke doelgroep werken in een HTL naast medewerkers van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) ook boa’s van de Dienst Vervoer & Ondersteuning (DV&O). DV&O is onderdeel van de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI). De boa’s in de HTL handhaven de huisregels en treden op tegen strafbare feiten.
In een eerder onderzoek constateerde de Inspectie JenV dat medewerkers op de HTL (niet zijnde de boa’s) geen bevoegdheden hebben als het gaat om het toepassen van dwang of geweld. Of de –bewapende- boa’s daartoe wel bevoegd zijn, was toen niet nog duidelijk.
Uit nader onderzoek van de Inspectie JenV blijkt dat deze boa’s niet bevoegd zijn om geweld te gebruiken in de HTL. Zij hebben hiertoe geen speciale bevoegdheid toegekend gekregen van de minister van JenV en dat moet wel, aldus de Inspectie JenV. Er is geen wettelijke basis waarop boa’s de vreemdelingen in de HTL kunnen fouilleren of geweld en vrijheidsbeperkende middelen tegen hen gebruiken. Werkgever DV&O brengt zijn medewerkers in een problematische situatie omdat de dienst de boa’s inzet voor werkzaamheden waartoe zij niet bevoegd zijn.
Aanbevelingen
De Inspectie JenV adviseert het Directoraat-Generaal Migratie van het ministerie van JenV, het COA en de DV&O om opnieuw te bezien hoe de HTL ingericht moet worden. Zij wil graag op de hoogte gehouden worden van ontwikkelingen naar aanleiding van deze brief.
Eerder gaf de Inspectie JenV aanbevelingen op diverse terreinen over de HTL. Die zijn deels al opgevolgd en deels (nog) niet.
De Inspectie JenV roept het COA nogmaals op het personeel extra ondersteuning en zorg te bieden om hun moeilijke taak uit te kunnen voeren. Voor medewerkers is het nu onduidelijk hoe zij de-escalerend kunnen optreden als vreemdelingen zich grensoverschrijdend of agressief gedragen. Het COA bekijkt nog welke trainingen er zijn op het gebied van verslavingszorg, trauma’s en psychiatrie. HTL-bewoners hebben vaak problemen op die terreinen.
Er is nog geen onafhankelijke klachtencommissie waar vreemdelingen uit de HTL terecht kunnen terwijl die wel van groot belang is omdat vreemdelingen voor alles afhankelijk zijn van het personeel. Eerder werden incidenten met alleenstaande minderjarige asielzoekers (AMV) niet gemeld. Sinds oktober 2022 is er een kader opgesteld dat het personeel incidenten met AMV’ers moet melden bij de Inspectie Gezondheidzorg en Jeugd en de Inspectie JenV.
Bron: Inspectie JenV
