Uit onderzoek van de New Town Alliantie en het ministerie van Binnenlandse Zaken blijkt dat groeikernen, in de jaren ’60 gebouwd als overloopgebied voor grote steden, te maken hebben met toenemende sociale en fysieke problemen. De steden, waaronder Almere, Zoetermeer, Capelle aan den IJssel en Nissewaard, kampen met achteruitgang in leefbaarheid, toenemende criminaliteit en een gebrek aan sociale samenhang.
Overloopgemeenten verliezen aantrekkingskracht
Groeikernen zoals Almere en Zoetermeer werden snel ontwikkeld als uitwijkmogelijkheid voor stedelingen die een huis met tuin zochten, buiten de drukte van steden als Amsterdam, Den Haag en Rotterdam. Inmiddels wonen meer dan een miljoen Nederlanders in deze zogenoemde “new towns”. De gemeentes luiden echter de noodklok: zestig jaar na de bouw worden de problemen zichtbaar, zowel op sociaal als fysiek vlak.
Fysieke veroudering vraagt om grootschalige renovatie
Michel Bezuijen, burgemeester van Zoetermeer en voorzitter van de New Town Alliantie, benadrukt dat veel gebouwen aan vervanging of renovatie toe zijn. “Schoolgebouwen en andere panden zijn in dezelfde periode gebouwd en raken nu allemaal tegelijk versleten. De renovatie vraagt om een investering van drie miljard euro en de gemeentes kunnen dit niet alleen dragen,” aldus Bezuijen. Hij roept daarom de overheid op om bij te springen met financiële steun.
Toenemende jeugdcriminaliteit baart zorgen
Naast verouderde gebouwen neemt ook de criminaliteit onder jongeren toe. Corinne Koers, stadsmarinier in Capelle aan den IJssel, ziet veel problemen met jeugdcriminaliteit en ondermijning. “Jongeren worden steeds vaker betrokken bij criminele activiteiten zoals drugshandel en intimidatie,” zegt Koers. Dit speelt niet alleen lokaal, maar is een breder intergemeentelijk probleem. Ze pleit voor meer financiële middelen van de overheid om dit aan te pakken.
Sociale en economische uitdagingen in groeikernen
De bewoners van de groeikernen bestaan steeds vaker uit mensen met een lagere sociaal-economische status. Veel mensen verhuizen hierheen omdat ze de hoge kosten in de grote stad niet kunnen betalen, niet omdat ze er per se willen wonen. Architectuurhistoricus Michelle Provoost van het International New Town Institute wijst op het gebrek aan diversiteit in het woningaanbod. “Wie zich wil ontwikkelen, kan in deze wijken niet de juiste woning vinden en vertrekt,” aldus Provoost.
Problemen overstijgen de capaciteit van gemeentes
Volgens het onderzoek overstijgen de problemen in de groeikernen de mogelijkheden van de gemeentes. De aantrekkelijkheid van deze steden als woonplaats is laag, wat de selectieve migratie versterkt. Geograaf Josse de Voogd merkt op dat veel bewoners weinig verbonden zijn met de gemeenschap en kwetsbaar zijn voor economische tegenslagen. “Het zijn vaak hardwerkende mensen zonder vermogen die bij een kleine tegenslag direct in de problemen kunnen komen.”
