Een recent onderzoek van journalistiek platform Pointer (KRO-NCRV) wijst uit dat minstens dertig Nederlandse podcasts structureel medische misinformatie en complottheorieën verspreiden. Deze podcasts behandelen onderwerpen variërend van de omvolkingstheorie tot onbewezen beweringen over coronavaccins.
Populaire podcasts en controversiële inhoud
Uit de analyse blijkt dat een derde van deze podcasts in de Nederlandse hitlijsten stond. Ondanks dat het verspreiden van misinformatie indruist tegen de richtlijnen van platforms zoals Spotify, Apple Podcast en YouTube, zijn deze podcasts vaak nog steeds beschikbaar voor het publiek.
Wat houdt de omvolkingstheorie in?
De omvolkingstheorie suggereert dat een elite bewust immigranten en mensen van kleur inzet om de “witte” westerse cultuur te verdringen. De AIVD bestempelt deze theorie als een feitelijk onjuiste complottheorie en waarschuwde al in 2017 voor een toenemend aantal aanhangers.
Analyse met kunstmatige intelligentie
Pointer maakte gebruik van kunstmatige intelligentie om 150.000 podcastafleveringen uit 2022 en 2023 te onderzoeken. Door te zoeken op specifieke termen die vaak voorkomen bij het verspreiden van misinformatie, identificeerden ze 7.500 fragmenten voor nader onderzoek.
Voorbeelden van verspreide misinformatie
Veel van de geïdentificeerde podcasts, zoals The Great Cosmic Show, De Nieuwe Wereld en Café Weltschmerz, bevinden zich in de ‘anti-mainstream media’-hoek. Ook podcasts over spiritualiteit en zelfontwikkeling, zoals Kukuru van Giel Beelen en Radio Gletsjer, kwamen naar voren in het onderzoek.
In een aflevering van The Great Cosmic Show stelt YouTuber Peter Bierhof bijvoorbeeld: “We horen nu echt dat de een na de ander ziek wordt: kanker, hartproblemen, alles.” Deze bewering wordt niet gestaafd met bewijs, terwijl het RIVM benadrukt dat ernstige bijwerkingen van vaccinaties zeer zeldzaam zijn.
Reacties van streamingplatforms
Pointer deelde de onderzoeksresultaten met YouTube, Spotify en Apple Podcast. YouTube heeft daarop video’s van vier kanalen verwijderd. Apple en Spotify hebben niet gereageerd op het verzoek van het onderzoeksplatform.
