In een recent onderzoek van Defence for Children wordt het licht geworpen op de ernstige schade aan de ontwikkeling van kinderen die in gezinslocaties voor afgewezen asielzoekers verblijven. Deze locaties, die bedoeld zijn om gezinnen met minderjarige kinderen op te vangen die Nederland moeten verlaten, staan bekend om hun slechte leefomstandigheden en het gebrek aan noodzakelijke jeugdhulp.
Volgens het rapport voldoen gemeenten niet aan hun wettelijke verplichting om jeugdhulp te bieden. Daarom pleit Defence for Children ervoor om deze gezinslocaties in hun huidige vorm te beëindigen.
In het rapport omschrijft Defence for Children de leefomstandigheden als “desastreus” voor de mentale gezondheid van de kinderen. Gezinnen wonen vaak in een kleine ruimte met andere mensen, zijn onderhevig aan frequente verhuizingen en worden geconfronteerd met een voortdurende dreiging van uitzetting, wat leidt tot gevoelens van hopeloosheid.
Het onderzoek volgt na eerdere waarschuwingen van het Rode Kruis over de verontrustende toestand van asielzoekersopvanglocaties, waar duizenden mensen verblijven. Deze locaties zijn berucht om hun slechte huisvesting, gebrek aan privacy en ontoereikende sanitaire voorzieningen, waardoor gezondheidsproblemen zoals huidziekten, luchtweginfecties, en psychische aandoeningen veelvuldig voorkomen.
Gezinslocaties werden in 2011 geïntroduceerd om onderdak te bieden aan gezinnen met kinderen die hun asielprocedure hadden doorlopen. Hoewel bedoeld voor kort verblijf, woont een aanzienlijk aantal kinderen gemiddeld bijna drie jaar op een locatie. Dit is te wijten aan verschillende factoren, waaronder verlengde juridische procedures, herhaalde asielaanvragen en moeilijkheden bij het verkrijgen van de juiste documenten voor terugkeer naar het land van herkomst.
Een voorbeeld van de nadelige impact van deze situatie is het verhaal van Sara, een 16-jarig meisje uit Irak. Sara, die al tien jaar in Nederland woont, verblijft met haar familie in een kamer van twintig vierkante meter in een gezinslocatie in Katwijk. Ze deelt haar zorgen over de kleine woonruimte, de gedeelde faciliteiten en de negatieve impact op haar opleiding en toekomstige carrièreplannen.
De situatie wordt nog gecompliceerder door het tekort aan beschikbare hulpverleners en het ontbreken van toegankelijke psychische zorg. Kinderen die door professionals worden doorverwezen, worden vaak teruggestuurd, omdat de GGZ stelt dat therapie onwerkzaam is door de onstabiele situatie waarin deze kinderen zich bevinden.
Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) erkent de zorgen die in het rapport van Defence for Children worden geuit en beschrijft de huidige situatie op de gezinslocaties als “verre van ideaal”. Het COA heeft eerder aangegeven dat de wijze waarop afgewezen asielgezinnen worden opgevangen, een politieke keuze is.
