De arbeidsmarkt blijft in 2025 onder druk staan. Het tekort aan personeel is kleiner dan in de topjaren, maar werkgevers merken het nog dagelijks. Vacatures raken niet gevuld, soms maandenlang. Vooral in de bouw, de zorg en de techniek is de zoektocht naar mensen hardnekkig.
Vacatures blijven stapelen
Cijfers van CBS en UWV maken de spanning zichtbaar. Voor elke honderd werkzoekenden zijn er 101 vacatures. Op papier lijkt dat verschil klein, maar in de praktijk betekent het dat veel functies onvervuld blijven. Nederland hoort daardoor nog steeds bij de meest gespannen arbeidsmarkten van Europa.
Ondernemers merken het direct. Ruim twee derde zegt dat hun groei wordt afgeremd door het gebrek aan personeel. Grote organisaties rapporteren dit het vaakst, maar ook het midden- en kleinbedrijf loopt tegen grenzen aan. Van transportbedrijven tot kappers en van installateurs tot scholen: overal staan vacatures langer open dan gewenst.
Bedrijven grijpen naar oplossingen
Om de problemen het hoofd te bieden, zetten bedrijven uiteenlopende strategieën in. Automatisering staat daarbij hoog op de lijst. Steeds vaker nemen machines en slimme software een deel van het werk over. Bedrijven proberen ondertussen op allerlei manieren de gaten te dichten. Robots nemen werk over in distributiecentra. Software helpt processen sneller te laten verlopen. Bij kleinere bedrijven gaat het vaak om simpele digitale hulpmiddelen.
Daarnaast proberen werkgevers aantrekkelijker te worden voor personeel. Dat kan met geld, maar ook met andere voordelen: flexibel werken, opleidingen of een vast contract. In steeds meer sectoren is dat geen luxe meer, maar noodzaak.Hogere lonen, flexibele roosters en scholingsbudgetten zijn inmiddels gangbaar. Waar het voorheen vaak een extraatje was, is het nu een middel om personeel te behouden of nieuwe mensen te trekken.
Arbeidsmigratie speelt eveneens een rol. In de landbouw en de industrie zijn buitenlandse krachten al jarenlang onmisbaar. Ook in de ICT worden vaker specialisten van buiten Nederland ingezet. Tegelijkertijd blijft er discussie bestaan over de huisvesting van arbeidsmigranten en de druk die dit legt op gemeenten.
Sectorale verschillen
De problemen zijn niet in elke sector even groot. In de bouw ervaart meer dan 80 procent van de ondernemers een tekort aan personeel. In cultuur, sport en recreatie ligt dat percentage aanzienlijk lager. De zorg vormt een structureel probleem: verpleegkundigen en specialisten zijn moeilijk te vinden, ondanks investeringen in opleidingen en campagnes.
Ook onderwijsinstellingen hebben moeite om functies te vervullen. Assistenten en leerkrachten in met name stedelijke regio’s zijn schaars. In logistiek en transport is de druk eveneens hoog, vooral door de groei van online handel en distributie.
Regionale scheidslijnen
De krapte is ook regionaal ongelijk verdeeld. In Amsterdam en omgeving speelt het tekort vooral in horeca en logistiek. In de Drechtsteden kampen scheepswerven met een gebrek aan lassers en technici. Midden-Utrecht ziet een voortdurende vraag naar onderwijsassistenten, terwijl in Holland Rijnland vooral de tuinbouwbedrijven elk seizoen op zoek gaan naar tijdelijke krachten.
In het noorden en oosten van het land liggen de tekorten vaak bij technische beroepen en zorgfuncties. Hoewel daar gemiddeld iets minder vacatures openstaan dan in de Randstad, zijn ze moeilijker te vervullen omdat de instroom van nieuwe werknemers lager is.
UWV: beperkte groei verwacht
Het UWV verwacht dat de komende jaren slechts mondjesmaat nieuwe banen ontstaan. Voor de periode 2024 tot en met 2027 gaat het om een toename van ongeveer 100.000 banen, goed voor iets meer dan één procent. Ter vergelijking: tussen 2022 en 2024 kwamen er nog 300.000 banen bij.
De oorzaken zijn divers. De beroepsbevolking groeit nauwelijks meer door vergrijzing. De economische groei vlakt af, waardoor werkgevers terughoudender zijn. Bedrijven investeren bovendien vaker in technologie in plaats van extra personeel. Nieuwe regelgeving speelt mee: door strengere handhaving rond schijnzelfstandigheid en de wet DBA zullen meer zelfstandigen waarschijnlijk terugkeren in loondienst.
Wie profiteert en wie niet
De gespannen arbeidsmarkt heeft uiteenlopende gevolgen voor werknemers. Voor jongeren zonder diploma blijft het moeilijk om een baan te vinden, ondanks het grote aantal vacatures. Oudere werkzoekenden ervaren vaak terughoudendheid bij werkgevers. Daartegenover staan afgestudeerden in sectoren als zorg en ICT, die vaak de luxe hebben om te kiezen uit meerdere banen.
Werknemers die al een baan hebben, profiteren vaak van de situatie. Ze kunnen makkelijker overstappen of onderhandelen over betere voorwaarden. Dat drijft de loonkosten voor bedrijven op, maar biedt werknemers meer zekerheid en vrijheid.
Politieke discussie
De tekorten zijn ook in Den Haag onderwerp van debat. Moet Nederland meer inzetten op arbeidsmigratie, of ligt de oplossing in scholing en omscholing van eigen inwoners? Het kabinet heeft de afgelopen jaren extra middelen vrijgemaakt voor technische opleidingen en projecten die mensen begeleiden naar tekortberoepen. Tegelijkertijd klinkt de roep om strenger beleid rond arbeidsmigratie, vooral vanwege de druk op huisvesting.
Vakbonden wijzen op de noodzaak van betere arbeidsomstandigheden en duurzame banen. Werkgeversorganisaties benadrukken juist de urgentie van snelle oplossingen, onder meer via migratie en versoepelde regelgeving.
Structurele uitdaging
Zelfs met een afkoelende economie blijft de vraag naar personeel groter dan het aanbod. Het tekort is niet alleen conjunctureel, maar ook structureel. De vergrijzing en de veranderende samenstelling van de beroepsbevolking drukken zwaar op de arbeidsmarkt.
Voor bedrijven betekent dit dat aanpassen noodzakelijk blijft. Investeren in scholing, digitalisering en aantrekkelijke voorwaarden is onvermijdelijk. Voor sommige sectoren blijft ook het aantrekken van internationale werknemers noodzakelijk.
De overheid speelt hierin een cruciale rol. Investeren in onderwijs en infrastructuur en beleid ontwikkelen dat de arbeidsmarkt versterkt, zijn voorwaarden voor herstel. Hoe Nederland deze uitdagingen de komende jaren aanpakt, zal bepalen of de economie kan doorgroeien of dat de krapte een blijvende rem vormt.
Bronnen:
CBS – Conjunctuurenquête en arbeidsmarktcijfers 2025
UWV – Arbeidsmarktprognose 2025–2027
Volkskrant – Personeelstekort neemt af maar blijft hoofdpijndossier (2025)
EW Magazine – Nederlandse economie lijdt onder personeelstekort (2025)
Accountant.nl – Twee derde ondernemers worstelt met personeelstekort (2025)
FlexNieuws – Arbeidsmarkt minder krap, maar tekorten blijven groot in veel sectoren (2025)
IndustrieVandaag – Productiviteit verhogen als antwoord op personeelstekort (2025)
