De veiligheid van patiënten in Nederlandse ziekenhuizen komt steeds vaker in het gedrang door de beperkte uitwisseling van medische gegevens. Uit een enquête onder 1100 medisch specialisten, uitgevoerd door de Federatie Medisch Specialisten (FMS), blijkt dat bijna alle artsen (97 procent) risico’s signaleren door niet-communicerende elektronische patiëntendossiers.
Toenemende zorgen over patiëntveiligheid
Vijf jaar geleden waarschuwde 80 procent van de ondervraagde artsen voor de gevolgen van gebrekkige digitale communicatie in de zorg. Dat percentage is nu aanzienlijk gestegen. Van de respondenten geven 300 specialisten aan dagelijks situaties tegen te komen waarin de patiëntveiligheid in gevaar komt.
Vooral bij het voorschrijven van medicatie gaat het regelmatig mis. Specialisten beschikken niet altijd over cruciale informatie, zoals allergieën, wat kan leiden tot gevaarlijke situaties.
Medische fout bijna fataal
Voor Marion Handman had een tekortkoming in het systeem afgelopen zomer bijna fatale gevolgen. Na een bloedafname in het ziekenhuis werd haar wondje gedesinfecteerd met alcohol, terwijl ze hier allergisch voor is.
“Maar ik ben allergisch voor alcohol. Dat staat in mijn dossier. Ik had nadrukkelijk aangevinkt dat deze info gedeeld moet worden. Maar de techniek bleek tekort te schieten.”
Door de allergische reactie stopte haar ademhaling bijna volledig. “Gelukkig had ik zelf medicatie bij me. Maar dat gaat via de maag en het duurde even voordat het aansloeg. Het scheelde weinig of ze moesten me reanimeren vanwege een hartstilstand.”
Dubbele vergrijzing maakt probleem urgenter
Volgens Iris Verberk, internist-nefroloog en bestuurslid bij de FMS, zullen de risico’s alleen maar toenemen als er geen verbetering komt. Ze wijst op de dubbele vergrijzing: mensen leven langer, maar niet per se gezonder, en hebben daardoor vaker meerdere specialisten nodig.
“Dat betekent dat ze méér verschillende artsen nodig hebben. Informatie uitwisselen tussen artsen zal alleen maar crucialer worden en vaker voorkomen.”
Daarnaast ontvangen steeds meer patiënten zorg in meerdere ziekenhuizen tegelijk, waardoor het risico op miscommunicatie nog verder toeneemt.
Minister moet regie nemen
De FMS roept zorgminister Fleur Agema op om in te grijpen. Ondanks eerder gemaakte afspraken met het ministerie zijn er volgens de artsen nauwelijks verbeteringen zichtbaar.
“De patiëntengegevens die we krijgen moeten dus compleet worden, en snel,” aldus Verberk. “We hebben de afgelopen jaren diverse afspraken onderling en met de minister gemaakt om die informatie compleet beschikbaar te krijgen. Maar er is sindsdien niets verbeterd, integendeel.”
Complex probleem zonder snelle oplossing
Het probleem is niet nieuw. In 2011 werd een landelijk elektronisch patiëntendossier afgewezen door de Eerste Kamer vanwege privacyzorgen. Sindsdien hebben ziekenhuizen, huisartsen en zorginstellingen eigen systemen ontwikkeld, die vaak niet op elkaar aansluiten.
De overheid heeft in de afgelopen jaren stappen gezet, zoals een online portal waarmee burgers toestemming kunnen geven voor gegevensuitwisseling en een overkoepelend inlogsysteem voor zorgverleners. Ook wordt gewerkt aan wetgeving om digitale gegevensuitwisseling in noodsituaties mogelijk te maken.
Volgens een woordvoerder van het ministerie wordt er “continu gewerkt aan het vertalen van beleid naar de praktijk”, maar de medisch specialisten vinden dat het te langzaam gaat.
Oproep tot snellere actie
De FMS pleit voor de aanstelling van een kwartiermaker die zorgaanbieders en ICT-leveranciers kan dwingen afspraken na te komen.
“De plannen liggen al een tijd klaar. Met andere woorden, de bal ligt op de stip te wachten op het ministerie om hem in het doel te schieten,” stelt Verberk. “Over vijf jaar is het echt niet meer uit te leggen als er wederom niet veel in de praktijk is veranderd.”
Artsen vrezen dat zonder ingrijpen de patiëntveiligheid verder achteruit zal gaan, met alle gevolgen van dien.
Bron: NOS
