Frankrijk en de Europese Unie trekken samen 600 miljoen euro uit om wetenschappers van buiten Europa, met name uit de Verenigde Staten, aan te moedigen zich in Europa te vestigen. De aankondiging werd gedaan tijdens het congres Choose Europe for Science in Parijs.
Bezuinigingen VS zorgen voor vertrekonderzoek
De beslissing komt in reactie op het Amerikaanse beleid, waarbij onder het presidentschap van Donald Trump aanzienlijke bezuinigingen zijn doorgevoerd op onderzoeksfinanciering. Subsidies aan universiteiten en instellingen die zich richten op thema’s als klimaatverandering en gender zijn daar massaal geschrapt. Dit heeft geleid tot ontslagen van onderzoekers en het stopzetten van onderzoeksprogramma’s.
“Onderzoekers zijn hier welkom”
Tijdens het congres uitte de Franse president Emmanuel Macron stevige kritiek op het beleid van zijn Amerikaanse collega.
“Wie had ooit kunnen denken dat zo’n grote democratie, met een economie die juist steunt op vrije wetenschap, zo’n grote fout zou maken,” zei Macron. Hij onderstreepte dat Amerikaanse wetenschappers welkom zijn in Europa en kondigde aan dat Frankrijk 100 miljoen euro beschikbaar stelt voor hun opvang.
“Europa moet een toevluchtsoord zijn voor wetenschappers die worden bedreigd,” voegde hij toe.
Europese steun van 500 miljoen euro
Ook Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, sprak zich uit over het belang van vrije wetenschap. Ze kondigde een extra investering van 500 miljoen euro aan voor de periode 2025-2027.
“Wetenschap staat ter discussie. Investeringen in vrij en open onderzoek staan ter discussie. Dat is een enorme vergissing. Wetenschap is de sleutel tot onze toekomst in Europa,” aldus Von der Leyen.
Zij gaf aan dat toelatingsprocedures voor internationale onderzoekers worden vereenvoudigd en dat instellingen ondersteuning krijgen bij het aantrekken van buitenlands talent. Daarnaast wil de EU de vrijheid van wetenschappelijk onderzoek wettelijk verankeren.
Universiteiten bereiden opvang voor
Frankrijk had universiteiten eerder al gevraagd plannen te maken voor het opvangen van Amerikaanse wetenschappers. Instellingen zoals de Sorbonne in Parijs en de universiteit Aix-Marseille werken hier inmiddels actief aan. De laatstgenoemde universiteit heeft naar eigen zeggen al circa 300 aanvragen ontvangen voor zogenoemd “wetenschappelijk asiel”. Onder de aanmelders bevinden zich ook onderzoekers van gerenommeerde Amerikaanse universiteiten zoals Yale en Stanford. De eerste groep onderzoekers zal in juni starten in Zuid-Frankrijk.
Grote interesse vanuit de VS
Een onderzoek van het wetenschappelijk tijdschrift Nature laat zien dat ongeveer 75 procent van de Amerikaanse wetenschappers overweegt om hun land te verlaten vanwege het huidige beleid. Canada en Europa worden daarbij het vaakst genoemd als alternatieve werkplekken.
Voormalig president François Hollande riep onlangs op tot snelle actie.
“We moeten snel zijn,” zei hij. Overal proberen landen nu Amerikaans toptalent binnen te halen. Volgens hem is het belangrijk om Amerikaanse onderzoekers snel langdurige visa te verlenen.
Bron: NOS
